Vertrouwen in onafhankelijkheid rechter gestegen

In dit artikel:

Het vertrouwen in de onafhankelijkheid van de Nederlandse rechterlijke macht is gestegen, waarbij ongeveer 75 procent van burgers en bedrijven deze als 'redelijk tot erg goed' beoordeelt, een toename van 5 procent ten opzichte van vorig jaar. Dit blijkt uit het onlangs gepubliceerde Rule of Law-rapport 2025 van de Europese Commissie, waarin de Nederlandse rechtspraak als efficiënt en onafhankelijk wordt aangemerkt en gunstig scoort binnen de EU.

Ondanks deze positieve waardering waarschuwt de Commissie dat de benoemingsprocedure van leden van de Raad voor de rechtspraak en gerechtsbesturen een potentiële kwetsbaarheid kent voor politieke invloed. Hoewel dit in Nederland door de sterke rechtsstatelijke cultuur niet voorkomt, pleit Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, voor het afschaffen van de ministeriële rol bij deze benoemingen en het constitutioneel verankeren van de Raad om de onafhankelijkheid duurzaam te waarborgen.

Verder benoemt het rapport vooruitgang op het gebied van digitalisering en enige verbetering rondom personeelstekorten en werkdruk binnen de rechtspraak, maar benadrukt dat blijvende inspanningen nodig zijn. Ook wordt opgeroepen tot een gestructureerde dialoog tussen de drie staatsmachten—wetgevend, uitvoerend en rechterlijk—om de rechtstatelijke cultuur in Nederland te versterken, iets waar de Rechtspraak zelf voorstander van is.

Tegelijkertijd uit de Europese Commissie zorgen over het wetgevingsproces rond migratie- en asielwetten. Adviesorganen zoals de Raad voor de rechtspraak en de Raad van State kregen aanvankelijk nauwelijks ruimte om hun advies te geven. De Raad voor de rechtspraak reageerde door eerst globaal en later aanvullend advies uit te brengen, waarmee het proces alsnog werd beïnvloed. Deze aandachtspunten onderstrepen het belang van transparantie en betrokkenheid van onafhankelijke adviesorganen bij wetgeving ter bescherming van de rechtsstaat.