Raad voor de rechtspraak: 'amendement wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting leidt tot uitholling rechtsbescherming'

In dit artikel:

De Raad voor de rechtspraak uit stevige kritiek op een amendement in het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting, dat alle geschillen rondom woningbouwprojecten meteen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State wil laten behandelen, zonder tussenkomst van een rechtbank. Volgens voorzitter Henk Naves ondermijnt het schrappen van een tweede gerechtelijke instantie een fundamenteel onderdeel van de rechtsstaat en dreigt daarmee de rechtsbescherming van burgers te worden uitgehold, ondanks het belang van het versnellen van woningbouw.

De Raad benadrukt dat dit niet een op zichzelf staande ontwikkeling is, maar deel uitmaakt van een bredere trend waarbij rechtsgangen in twee instanties vaker worden afgeschaft, bijvoorbeeld bij energieprojecten. Daarom pleit de Raad voor duidelijke toetsingskaders die aangeven wanneer uitzonderingen op het recht van twee instanties gerechtvaardigd zijn, om ad-hoc maatregelgeving te voorkomen en de rechtsstatelijke principes te waarborgen. Dit is essentieel om te voorkomen dat burgers in willekeurige gevallen een beperkter beroep kunnen instellen.

Een praktisch gevolg van het amendement is dat zaken over woningbouw wellicht alleen nog in Den Haag bij de Raad van State kunnen worden behandeld, ook als het bijvoorbeeld gaat om kleinere verbouwingen in Groningen of Maastricht. Dit zou onnodig belastend zijn voor betrokkenen en het vertrouwen in het rechtssysteem schaden. Nu kunnen zij nog relatief gemakkelijk terecht bij een rechtbank in de buurt, wat werd gewaardeerd, ook als hun beroep werd afgewezen.

De volledige reactie van de Raad voor de rechtspraak op de amendementen kan worden geraadpleegd in een pdf-document waarin deze zorgen nader zijn toegelicht. De Raad dringt aan op een principieel politiek debat over dit onderwerp om de balans tussen efficiënte besluitvorming en fundamentele rechtsbescherming te bewaken.