Mensenrechtencollege signaleert dat tegenspraak onder druk staat

In dit artikel:

Het College voor de Rechten van de Mens waarschuwt in zijn jaarrapport van 8 september 2025 dat de maatschappelijke ruimte in Nederland onder druk staat. Volgens het rapport zijn een samenloop van wetsvoorstellen, beleidsmaatregelen en politieke retoriek in 2024–2025 de oorzaak van beperkingen van fundamentele vrijheden van maatschappelijke organisaties, wat een risico vormt voor de democratische rechtsstaat.

Het maatschappelijk middenveld vervult een cruciale rol: het houdt de overheid scherp, vergroot publieke bewustwording, bevordert burgerparticipatie en levert kritische tegenspraak. Uit onderzoek voor de rapportage blijkt dat 86% van de ondervraagde organisaties meent dat de situatie voor het middenveld de afgelopen twee jaar verslechterd is. Het College ziet parallellen tussen Nederlandse ontwikkelingen en situaties in landen waar de rechtsstaat is uitgehold.

Het rapport benadrukt dat de optelsom van maatregelen de normatieve basis en het functioneren van organisaties kan aantasten en tot zelfcensuur kan leiden. Belangrijk is niet alleen formele ruimte, maar ook het daadwerkelijk ervaren van die ruimte. Het College roept regering en parlement op die ruimte te faciliteren in plaats van te beperken en doet concrete aanbevelingen aan de Rijksoverheid en het parlement om de positie van het middenveld te beschermen.