Meer of minder rechtsstaat?

In dit artikel:

De rechtsstaat staat onder toenemende druk door politieke invloed, waarschuwen verschillende experts en juristen. Hoogleraar Jonathan Soeharno benadrukt de kwetsbaarheid van de rechtspraak voor politieke inmenging, terwijl Henk Naves pleit voor een wet die overheidsbemoeienis bij benoemingen in de Raad voor de rechtspraak uitsluit. Ybo Buruma waarschuwde bij zijn afscheid van de Hoge Raad voor een terugval van de Rule of Law naar Rule by Law, waarbij machthebbers zich niet meer door het recht laten begrenzen en burgerrechten worden ondermijnd.

Tegelijkertijd ontvangen Nederlandse politici zoals oud-premier Mark Rutte de autoritaire leider Donald Trump met groot ceremonieel, wat volgens critici de normalisering van aanvallen op de democratische rechtsstaat bevordert. Dit sluit aan bij het mislukte kabinet-Schoof, dat de fragiele balans tussen politieke macht en rechtsstatelijke principes onderstreept. Het citaat van Baltasar Gracián waarschuwt om kleine kwaadwilligheden niet te tolereren, omdat zij leiden tot groter onrecht – een waarschuwing die volgens de auteur op de huidige politieke situatie van toepassing is, met name in relatie tot de PVV.

De VVD, die in 1972 nog deugd van bescheidenheid en verdraagzaamheid als fundamenten van burgerlijke vrijheid noemde, lijkt haar liberale beginselen te herzien onder druk van veranderde tijden en nieuwe politiek-maatschappelijke trends. Deze verschuiving roept de vraag op of de partij nog wel vasthoudt aan de bescherming van minderheden en de strijd tegen onverdraagzaamheid die de macht van de sterkste wil opleggen.

In een tijd waarin machthebbers onbescheiden en schijnbaar onaanraakbaar opereren, pleit het artikel voor het vasthouden aan klassieke rechtsstatelijke waarden als antwoord op actuele bedreigingen. De oproep aan de VVD is duidelijk: kiest de partij voor versterking of voor afbraak van de rechtsstaat?