Kabinet trekt stekker uit opsplitsing Raad van State

In dit artikel:

Het plan om de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State los te koppelen en onder de rechterlijke macht te brengen, gaat niet door. In het regeerakkoord van kabinet-Schoof stond nog expliciet dat die verzelfstandiging moest voorkomen dat de Raad zowel hoogste bestuursrechter is als adviseur van de regering — een functieconcentratie die na de toeslagenaffaire door een parlementaire onderzoekscommissie begin 2024 ter discussie werd gesteld. Die commissie adviseerde expliciet om de rechterlijke taak te scheiden om de onafhankelijkheid van bestuursrechters te versterken.

In de onlangs gepresenteerde begroting van Justitie en Veiligheid voor 2026 is echter besloten de eerder gereserveerde 50 miljoen euro aan andere prioriteiten te besteden. Het geld, dat ook bedoeld was voor een mogelijk constitutioneel hof (een voorstel van Pieter Omtzigt), wordt nu ingezet voor het bouwen van extra gevangeniscellen vanwege een verwachte krapte; volgens raming dreigt er rond 2030 een tekort van ongeveer 800 cellen. Een Kamermeerderheid had deze zomer nog voorgesteld het bedrag vooral daarvoor te gebruiken zonder de splitsing te schrappen, maar de uitvoering van die splitsing is nu van de baan.

Binnen de Raad van State bestaat weinig draagvlak voor vergaande hervorming; voorzitter van de Afdeling advisering, Thom de Graaf, waarschuwde eerder dat ingrepen procedures kunnen vertragen. In de Tweede Kamer is teleurstelling groot: SP-Kamerlid Michiel van Nispen noemt het besluit een ommekeer die haaks staat op eerdere Kamerwensen.