DNB: Meer maatwerk mogelijk bij proportionele toepassing Wwft
In dit artikel:
De Nederlandsche Bank (DNB) publiceerde op 16 december 2025 de uitkomsten van een verkennend onderzoek naar hoe vijf Nederlandse banken de Wwft toepassen bij klanten met een laag witwasrisico. De aanleiding waren signalen en klachten over neveneffecten van de wet: onnodige last voor klanten, drempels voor toegang tot betalingsverkeer, operationele druk en mogelijk indirecte discriminatie. DNB onderzocht vooral vier klantgroepen: goede doelen en religieuze organisaties, Verenigingen van Eigenaren (VvE’s), klein MKB/retail en Politically Exposed Persons (PEP’s).
Belangrijkste bevindingen: banken erkennen het principe van proportionaliteit, maar lopen in de praktijk tegen uitvoeringsbelemmeringen aan. In plaats van risicogebaseerd maatwerk, ligt de nadruk vaak op strikte naleving van procedures. Analisten ervaren beperkte ruimte voor professioneel oordeel, waardoor risico‑avers gedrag en het toekennen van hogere risicocategorieën als veilige keuze voorkomt. Toezicht- en controlefuncties richten zich relatief meer op het corrigeren van te laag ingeschatte risico’s dan op het terugschalen van onterecht hoge risico-inschattingen. Ook het gebruik van risico-indicatoren blijkt soms mechanisch: één signaal kan automatisch tot aanvullende maatregelen leiden, zonder voldoende contextafweging.
DNB signaleert dat kennis en klantinzicht essentieel zijn voor proportionele keuzes. Medewerkers die weinig zicht hebben op de dagelijkse praktijk van de klant vinden het lastiger om risico’s passend in te schatten, wat vooral speelt bij stichtingen en religieuze organisaties met specifieke kenmerken.
Aanbevelingen en kansen: DNB ziet ruimte voor meer maatwerk door te investeren in vakmanschap, centraal delen van relevante informatie en het zorgvuldig toepassen van standaarden. Cruciaal is het stimuleren van professioneel oordeel en het geven van bevoegdheid en vertrouwen om af te wijken van standaardprocedures wanneer dat proportioneel is. Proportionaliteit betekent niet het uitbannen van alle risico’s, maar het treffen van maatregelen die passen bij het risico‑profiel — met het besef dat dat soms achteraf een verkeerde inschatting kan blijken. Verder wijst DNB op mogelijkheden voor betere samenwerking in de keten om consistentie en doeltreffendheid te vergroten.
Kortom: DNB roept op tot meer balans tussen regelnaleving en professioneel, risicogericht maatwerk zodat de Wwft-doelstelling — het beheersen van witwas- en terrorismerisico’s — behouden blijft zonder onnodige effecten voor laagrisicoklanten.